From : ရကၡ၀ံသ
(၅) ဘဂၤလီကုလား ေခတ္ပညာတတ္သူေတြဟာ ျမန္မာတနိုင္ငံလံုးမွာရွိတဲ့ ကုလားေတြကို တိုင္းရင္းသားေတြျဖစ္ေအာင္ သမိုင္း
ဆရာေတြေရးခဲ့တဲ့ လူဦးေရေတြကို ေဖၚျပျပီး ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသူေတြဟာ အဲဒီလူေတြကဆင္းသက္လာတယ္လို့ လိမ္ပါတယ္။ေဇာ္
မင္းထြဋ္က ရခိုင္ဘုရင္ေတြဟာ ျပည္ပရန္ရွိသျဖင့္ တိုင္းျပည္လူဦးေရကို တိုးပြါးေစရန္ ေပၚလစီရိွခဲ့တယ္လို့ သူေရးတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ
သမိုင္းစာအုပ္ စာ-၃၂ မွာ ေရးထားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္သို့ ဘေဂၤါေဒသမွ ကုလားမ်ား၀င္ေရာက္လာမွဳကို
-၁၅၅၆-၁၆၀၅ တြင္မဂိုနွင့္ ဘဂၤလားစစ္ျဖစ္၍ ဘဂၤလားေန ေဂၚရီပါထန္မ်ား စစ္ရွံုး၍ ရခိုင္သို့ခိုလွံဳလာၾကပါတယ္တဲ့။ ၁၅၇၆ မွာ
မဂိုတို့ အျပီးပိုင္သိမ္းယူနိုင္ခဲ့တယ္လို့ စာ-၃၃ မွာေရးထားတယ္။ ဒါလံုး၀မဟုတ္ပါ။ ၄င္းအခ်ိန္မွာ ဘေဂၤါ(ဘဂၤလား) ေဒသဟာ
ရခိုင္ဘုရင္မ်ားလက္ေအာက္မွာရွိေနတယ္။ ၄င္းအခ်ိန္မွာ ရခိုင္ဘုရင္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ မင္းေစာလွ(၁၅၅၆-၁၅၆၄)၊ စၾကာ၀ေတး
(၁၅၆၄-၁၅၇၁)၊ မင္းဖေလာင္း(၁၅၇၁-၁၅၉၃)၊ မင္းရာဇာၾကီး(၁၅၉၃- ၁၆၁၂) တို့ အုပ္ခ်ဳပ္ေနခ်ိန္ျဖစ္တယ္။ မင္းရာဇာၾကီးဆို
ရင္ပဲခူးဟံသာ၀တီကို သိမ္းယူခဲ့တဲ့ ဘုရင္ျဖစ္တယ္။ ေျမာက္ဦးေခတ္လယ္ ရခိုင္ဘုရင္မ်ား တန္ခိုးထြားေနခ်ိန္ျဖစ္ေနတယ္။
-သီရိသုဓမၼ(၁၆၂၂-၁၆၃၈) ဘိသိပ္ခံပြဲတြင္ ကုန္းတပ္၊ျမင္းတပ္ေတြမွာ မြတ္ဆလင္မ်ားျဖစ္ျပီး တပ္သား(၆၀၀) ၊ က်ြန္အျဖစ္ဖမ္း
လာတာ (၁၈၀၀၀) ရွိတယ္လို့ မန္နရစ္ခရီးသြားမွတ္တမ္းကို ကိုးကားျပီးေရးတယ္။ ေနာက္ဘာဆက္ေရးလဲဆိုေတာ့ က်ြန္ဖမ္း
တဲ့ဘုတ္ေတြမွာတခ်ိဳ့က မြတ္ဆလင္ေတြတဲ့။ ဘုရင္ရဲ့ကိုယ္ေရးဆရာ၀န္၊ မူးၾကီးမတ္ရာေတြ၊ မင္းမွဳထမ္းေျမာက္မ်ားစြာေတြဟာ
မြတ္ဆလင္ေတြတဲ့။ နန္းတြင္း၀င္ရာမွာလည္း ဆာလာမ္ေျခာက္ခါတင္ျပီး ၀င္ရတယ္ဆိုဘဲ။ မရီရဘူးလား။ က်ြန္မ်ိဳးကို ဘယ္လို
လုပ္ျပီး မူးၾကီး၊မတ္ၾကီး၊ကိုယ္ေရးဆရာ၀န္ ထားမလဲ။ ေရွးရခိုင္ဘုရင္ေတြဟာ ပေဒသရာဇ္၊ ဧကရာဇ္၊ မဟာမ်ိဳး၊ မဟာႏြယ္ေတြ
ျဖစ္တယ္။ အယမ္း ဇာတ္နိမ့္၊ ဇာတ္ျမင့္ခြဲတာ။ ရခိုင္ထီးနန္း မျငိမ္သက္မွဳေတြဟာ မင္းမ်ိဳး၊မင္းႏြယ္ မဟုတ္ဘဲ ေသြးေရာတဲ့သူ
တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္တာကို ရခိုင္ျပည္သူေတြလက္မခံဘူး။ သူတို့လိမ္ထားတာက မန္နရစ္မွတ္တမ္းမွာ လူဥးီေရကိုမေဖၚျပဘူး။
-၁၆၂၁-၁၆၂၄ မွာ ဘေဂၤါေဒသက က်ြန္အျဖစ္ဖမ္းဆီးသူ (၄၂၀၀၀) ရွိတယ္လု့ိ ေဖၚျပတယ္။ ဒီအခ်ိန္ဟာ ရခိုင္မွာ သီရီသုဓမၼရာ
ဇာလက္ထက္ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါဆိုရင္(၄၂၀၀၀)ထဲမွာ အထက္ေဖၚျပပါ (၁၈၀၀၀) ပါ၀င္ျပီးျဖစ္ေနတယ္။
-၁၇၂၇-ခု ေဖေဖၚ၀ါရီလမွာ လူ (၁၈၀၀) ဖမ္းဆီးတယ္လို့ ေဖၚျပတယ္။ အတတ္ပညာရွင္ ၂၅%ကိုယူျပီး က်န္လူမ်ားကို(Rs.20
မွ 70) နဲ့ေစ်းတင္ေရာင္းတယ္လို့ စာ-၃၃ မွာ ေရးထားတယ္။ မဆိုးဘူး။လူဆိုတာမလိမ္ရဘူး။ အမွန္ကို၀ံခံရဲရတယ္။ ကိုယ္ဟာ
ဘာလဲ။ ကိုယ့္တန္ဘိုး ကိုယ္သိရတယ္။
-ငနလံုမင္း(၁၂၄၆-၁၂၅၀) လက္ထက္ ကုလားနွင့္သက္တို့ဆိုးသြန္း၍ စစ္တိုက္ရာ စစ္သူၾကီးဓမၼေဇယ်က ကုလား(၄၇၅၀၀)ကို
ဖမ္းယူလာျပီး ေနာင္အစဥ္ျဖစ္ေအာင္ ေမာ္ကြမ္းထိုး၍ မင္းသံုး၊ မိဖုရားသံုး၊ မင္းသားမင္းသမီးသံုး၊ မူးမတ္သံုး အသီးသီးခြဲေပး
ေတာ္မူ၏။ တလိုင္းတို့အစား ကုလားကိုဒိုင္း၀င္ကာ အစိုးရဖြဲ့သည္။ ကုလားအိမ္ေရွ့မင္းသားကို ေဆး၀ါးကုသေတာ္မူ၍ စစ္ေတြ
စားေကၽြးေပးေတာ္မူ၏၊ ကုလားအမတ္မ်ားမွ တန္ဆာကိုသိမ္းေစ၍ အတြင္းမိန္းမသံုး ေမာလိပ္အစိုးရဖြဲ႔ေတာ္မူ၏။ စာ-၃၄ မွာျပ
ဆိုထားတယ္။ သူ့က ဓည၀တီအေရးေတာ္ပံု (ဒြါရ၀တီဆရာေတာ္) စာအုပ္ကိုညွြန္းတယ္။ ဒါေတာ့မွန္တယ္။ ရခိုင္ရာဇ၀င္သစ္
က်မ္း -ပထမတြဲ(အရွင္စႏၵမာလကၤာရ) စာအုပ္မွာလည္းေတြ႔ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရမဟုတ္ဘူး။ အစုဖြဲ႔တာ။ အစုအဖြဲ႔ကိုေျပာ
တာ။ ဒီစာေတြကို သူတို႔ေဖၚသာျပတယ္။ သိပ္နားလည္ဟန္မေပၚဘူး။ ေရွ့ဘုရင္တို႔ဟာ အမွဳထမ္းေကာင္းေတြကို ျမိဳ႕စား၊
နယ္စား၊ ရြာစား ေပးၾကတယ္။ စားေကၽြးေပးတယ္ဆိုတာ အခြန္၊ ဘ႑ာကိုေကာက္ျပီး ဘုရင္ကိုဘဲအလုပ္အေကၽြးျပဳ၊ တျပားမွ
မစားရတဲ့ရာထူး။ အခြန္အခေကာက္ကၽြန္ဘဲ။ ကုလားအမတ္မ်ားမွ တန္ဆာကိုသိမ္း၍ အတြင္းမိန္းမသံုး ေမာလိပ္အစု ဖြဲ႔တယ္
ဆိုတာသိလား။ စစ္ေတြမွာေမာလိပ္ရပ္ကြက္ဆိုတာရွိတယ္။ အဲဒီေမာလိပ္ဟာ ရခိုင္ဘုရင္ေတြလက္ထက္က နန္းတြင္းမွာတာ
၀န္ထမ္း၊ နန္းတြင္းသူေတြေနခဲ့တဲ့ ေနရာျဖစ္တယ္။ အဲဒီမိန္းမေတြကို ေစာင့္ဖို့၊ သူတို႔ကိုအလုပ္အေကၽြးျပဳဖို႔အတြက္ ကုလားအ
မတ္ေတြရဲ့တန္ဆာ( ဟိုဟာ) ကို အရင္းကပိုင္းျဖတ္ျပီး အေစာင့္၊ အေရွာက္၊ ေရခပ္၊ အိမ္သာေဆး၊ ထမိန္ဖြတ္ထားတာ။
-ဒီအေၾကာင္းကို ေဌးလြင္ဦးက ဆင္စာ၊ ျမင္းစာစုရန္ သံု႔ပန္း ၁၀၀၀၀။ ဒိုင္း၀င္းကာ သံု႔ပန္း ၂၀၀၀။ သစ္၀ါးခုတ္ သံု႔ပန္း ၁၀၀၀။
လယ္ယာသံု႔ပန္း၁၀၀၀၀။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ စိုက္ပ်ိဳး ဆက္သသံု႔ပန္း ၂၀၀၀။ မိဘုရား၊ သားေတာ္ သမီးေတာ္မ်ား အလုပ္အ
ေကၽြးျပဳရန္ သံု႔ပန္း၂၀၀၀။ ကမန္ေလးသည္ေတာ္မ်ား အတြက္ သံု႔ပန္း ၁၀၀၀။ ထမ္းစဥ္ထမ္း သံု႔ပန္း ၂၀၀။ တံငါလုပ္ငန္း သံု႔
ပန္း ၁၀၀၀။ ရက္ကန္းလုပ္ငန္း သံု႔ပန္း ၁၀၀၀။ မိလႅာလုပ္ငန္း (ရခိုင္အခၚ ဟရီ) သံု႔ပန္း ၁၀၀၀။ လက္သမား သံု႔ပန္း ၅၀၀၊ပန္း
တိမ္း ပန္းဘဲသံု႔ပန္း ၁၀၀၀။ (စုစုေပါင္း လူဦးေရ ၃၂၇၀၀) ကို ျဖစ္ေစတယ္။ ေရးပါတယ္။ တေယာက္နဲ့တေယာက္ လူဦးေရမ
တူၾကဘူး။ ရခိုင္ဘုရင္မ်ားလက္ထက္ ကုလားေတြကို သံုးတဲ့ရာထူးေတြ ဘယ္ေလာက္ျမင့္သလဲ ၾကည့္ၾကပါ။ ေလးသည္ေတာ္
ေတြ၊ဒိုင္း၀င္ေတြမွာ သံုးခဲ့တာေတာ့ေသခ်ာတယ္။ စစ္တိုက္ဖို႔ေနရာေတြမွာဘဲ သံုးတာ။ ကၽြန္အျဖစ္သံုးတာမွာေတာင္ ေမာ္ကြမ္း
ထိုး(တံဆိပ္ခတ္) ျပီးသံုးၾကတာ။
-မင္းဗာ(၁၅၃၁-၁၅၅၃)၊ မင္းရာဇာၾကီး(၁၅၉၅-၁၆၁၃) ဒါမွားတယ္။ (၁၅၉၃-၁၆၁၂) ဒါအမွန္။ လက္ထက္က ေသာင္းထီးကၽြန္း
မွကုလားေလးေထာင္စီ ဖမ္းေခၚလာခဲ့ေၾကာင္း၊ မင္းရာဇာပဲခူးစစ္ခ်ီရာတြင္ ကုလားသူရဲေကာင္းငါးေသာင္းနဲ႔ စစ္ခ်ီတယ္လို႔ ေဖၚ
ျပတယ္။ သူရဲေကာင္းငါးေသာင္းေတာ့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့ မျဖစ္နိုင္ဘူး။ စစ္သည္ငါးေသာင္းေတာ့ ျဖစ္နိုင္တယ္။
-ဒီလူေတြကို သူတို႔က ေရွ့ဦး၀င္လာတဲ့ ကုလားေတြလို႔ေျပာတယ္။ ရခိုင္ဘုရင္ေတြဟာ ျပည္ပရန္ရွိတဲ့အတြက္တိုင္းျပည္လူဦး
ေရတိုးပါြးဖို႔ ေပၚလစီရွီခဲ့တယ္လို့လည္း ေျပာျပန္တယ္။ ဒါဆိုရင္ ျပည္ပက်ဴးေက်ာ္စစ္ေတြ၊ ျပည္တြင္းမျငိမ္သက္မွဳေတြမွာ ကု
လားေတြအမ်ားၾကီး ေသေက်ပ်က္စီးမွာ မလြဲဘူး။ အမ်ိဳးလည္းယုတ္ညံ့ ကၽြန္မ်ား၊ သာမန္လက္လုပ္လက္စားမ်ားျဖစ္ေလေတာ့
ရခိုင္ဘုရင္ေတြဟာ သူတို႔ကိုစစ္ပြဲေတြမွာ လူသားဒိုင္းအျဖစ္သံုးၾကလိမ့္မယ္။ ဘုရင္ေတြဟာ ျပည္သူေတြေထာက္ခံမွဳရယူၾက
တယ္ဆိုတာ ျပည္ပက်ဴးေက်ာ္စစ္ကို ျပည္သူအားနဲ့ ကာကြယ္ခဲ့ၾကရတာ။ ျပည္ပရန္ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ ျပည္သူဟာဘုရင္ရဲ့
စစ္တပ္ဘဲ။ ဘုရင္ဟာလိုအပ္လာလို႔ နယ္စား၊ ျပည္စား၊ ရြာစား ေတြကို စစ္သားေတာင္းခံတယ္ဆိုရင္ ဘယ္သူေတြကို ေပး
လိမ့္မလဲ။ ရြာတရြာ စစ္သားဆယ္ေယာက္ ေပးရမယ္ဆိုရင္ ဘယ္သူ႔ေပးမလဲ။ ေသခ်ာစဥ္းစားၾကပါ။ ကၽြန္ရွိရင္ ကၽြန္ကိုေပး
မွာေပါ့။ မရွိေသးရင္ ၀ယ္ျပီးေပးမယ္ေလ။ အေျဖကရွင္းေနတယ္။ ျပည္ပက်ဴးေက်ာ္စစ္ေတြ၊ ျပည္တြင္းမျငိမ္သက္ ေရွ့တန္းစစ္
မ်က္နွာေတြမွာ အတံုး၊အလံုး ေသခဲ့ၾကတာ ကုလားေတြခ်ဥ္းဘဲ။ ဒါကိုက်ေတာ့ မေဖၚျပဘူး။ ၀င္လာတဲ့လူဘဲေဖၚျပတယ္။ အဲဒါ
ေၾကာင့္ထင္တယ္။ ရခိုင္မွာ စကားပံုရွိတယ္။ ကုလားမနိုင္ ရခိုင္ေမး။ ကုလားလူမဟုတ္၊ ပုဇြန္ျဖဴငါးမဟုတ္တဲ့။
(၆) ျမန္မာနိုင္င္ငံမွာရွိတဲ့ ကုလားေတြကို ခြဲျခမ္း၊စိတ္ျဖာၾကည့္ရင္ သံုးမ်ိဳးသံုးစားေတြ႔ရတယ္။
-ျမန္မာစကား၊ ရခိုင္စကားတတ္ျပီး ကုလားစကား လံုး၀မတတ္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္တဲ့ကုလား။
-ျမန္မာစကား၊ ရခိုင္စကားတတ္ျပီး ကုလားစကားကိုလည္းတတ္တဲ့ အစၥလာန္ဘာသာကို ကိုးကြယ္တဲ့ကုလား။
-ျမန္မာစကား၊ ရခိုင္စကားမတတ္ ကုလားစကားတတ္တဲ့ အစၥလာန္ဘာသာကို ကိုးကြယ္တဲ့ကုလား။
ပထမအမ်ိဳးအစားကိ ု ျမန္မာနိုင္ငံသား၊ တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ လက္ခံလို႔ရတယ္။ ေျမာက္ဦးေခတ္မွာ ၀င္ေရာက္လာတဲ့
မေသဘဲက်န္ခဲ့တဲ့ မ်ိဳးဆက္လက္က်န္ဆိုတာ ျဖစ္နိုင္တယ္။ ယုတ္တိတန္တယ္။ သဘာ၀က်တယ္။ ဒုတိယအမ်ိဳးအစားကစျပီး
ျပႆနာရွိတယ္။ စနစ္တက်စီစစ္ရမယ္။ ဒီထဲမွာနိုင္ငံသားကဒ္ရွိသူကိုလည္း စနစ္တက်ျပန္စိစစ္ရမယ္။အစၥလာန္ဘာသာ ကိုး
ကြယ္တဲ့ကုလားေတြကို ၾကိဳးကိုင္ခ်ယ္လွယ္ေနတာ အဲဒီအုပ္စုကျဖစ္တယ္။ ျပႆနာအရပ္ရပ္ကို ဖန္တီးေနတဲ့အုပ္စုျဖစ္တယ္။
သမိုင္းတခုလံုးကို မမွန္မကန္၊ လိမ္လည္ေရးသားေနတဲ့လူေတြဟာ အဲဒီအုပ္စုထဲကျဖစ္တယ္။ သတိအထူးထားရမည့္အုပ္စုဘဲ။
တတိယအုပ္စုကေတာ့ ေဆာရီးဘဲ။ ဘယ္လိုမွမျဖစ္နိုင္ဘူး။ စဥ္းစားၾကည့္ပါလား။ နွစ္ ေထာင္ေက်ာ္ျပီ၊ ေျမာက္ဦးေခတ္မွာ ၀င္
ေရာက္လာတယ္။ ဘယ္လိုယံုရမွာလဲ။
ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ၊ စစ္ေတြ ေတာရြာဖက္ေတြမွာရွိတဲ့ ဘဂၤလီကုလားေတြကို ဗမာစကား၊ ရခိုင္စကားေတြနဲ႔ေျပာ
ၾကည့္ပါလား။ နိုဘူစယ္ (ငါမသိ) လို႔ ေျပာလိမ့္မယ္။ စကားနည္းနည္း နားလည္တဲ့သူေတြကို မင္းတို႔ဘာလူမ်ိဳးလဲ ေမးၾကည့္။
ဘဂၤလီလူမ်ိဳးလို႔ ေျဖလိမ့္မယ္။ မင္းတို႔ေတြက ဘယ္လိုဘဲ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳး၊ ရိုဟင္ဂ်ာသမိုင္းကိုဖန္တီး၊ ဖန္တီးယူလို႔ ရတဲ့အရာမွ
မဟုတ္ဘဲ။
မင္းတို႔ေတြဟာ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးနဲ႔ နိုင္ငံေတာ္သမၼတ၊ လ၀က ၀န္ၾကီးနဲ႔ နိုင္ငံေတာ္အစိုးရတဖြဲ႔လံုးကို ရစရာမရွိေအာင္
ေစာ္ကား၊ ပုတ္ခတ္၊ ကေလာ္တုတ္ေသးတယ္။ သူတို႔ေတြက ၁၉၄၈-ခုေနာက္ပိုင္းလူေတြကို လက္ခံမယ္လို႔ေျပာေနတယ္။သိပ္
သေဘာထားၾကီးေနတာ။ ျပည္သူ႕ဆႏၵသာခံယူလိုက္ရင္ ဒုတိယအမ်ိဳးအစားလူအုပ္စု ျပဳတ္ထြက္သြားမယ္။
(၇)၁၇၈၄-၈၅ ဗဒံုမင္း ရခိုင္ကိုသိမ္းတယ္။ ဗဒံုမင္းအုပ္ခ်ဳပ္မွဳေအာက္မွာ မေနခ်င္လို့ ရခိုင္ေတြဟာစစ္တေကာင္း၊ ပန္း၀ါ၊ ဖေလာင္း
ခ်ိတ္ ဖက္ကိုထြက္ေျပးၾကတယ္။ ဘဂၤလီကုလားေတြလည္း ထြက္ေျပးတာမွာပါတယ္လို႔ မင္းတို႔ဆိုတယ္။ မျငင္းခ်င္ဘူး။ ေစာ
တကတက္ခ်င္တယ္။ တေယာက္မွမက်န္ေအာင္ ထြက္ေျပးၾကတယ္ ဆိုတာေတာ့ မဟုတ္နိုင္ဘူး။ ယုတ္တိမတန္ဘူး။ ဘာလို့
ဆိုေတာ့ ဗဒံုမင္းစစ္တမ္း(Ethnic Group) ထဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာမပါဘူး။ ရခိုင္၊ ကမန္၊ ခမီး၊ ဒိုင္းနက္၊ မရမာၾကီး၊ ျမိဳ၊ သက္ လူမ်ိဳး(၇)
မ်ိဳးဘဲပါတယ္။ ေလးသည္ေတာ္တပ္ထဲက ကမန္ပါတယ္ေနာ္။ မရမာၾကီးပါတယ္။ ကုလားမပါဘူး။ ဗဒံုမင္းလည္း အဲဒီအခ်ိန္က
မင္းတို့ကို တိုင္းရင္းသားစာရင္းထဲ မထည့္ခ်င္လို့ ခ်န္ထားခဲ့တာမဟုတ္ဘူးေနာ္။ အဲဒီအခ်ိန္ ရခိုင္မွာ လူအယမ္းနည္းေနတယ္။
လူဦးေရသိပ္လိုအပ္ေနတယ္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။)
Myanmar Express
(၅) ဘဂၤလီကုလား ေခတ္ပညာတတ္သူေတြဟာ ျမန္မာတနိုင္ငံလံုးမွာရွိတဲ့ ကုလားေတြကို တိုင္းရင္းသားေတြျဖစ္ေအာင္ သမိုင္း
ဆရာေတြေရးခဲ့တဲ့ လူဦးေရေတြကို ေဖၚျပျပီး ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသူေတြဟာ အဲဒီလူေတြကဆင္းသက္လာတယ္လို့ လိမ္ပါတယ္။ေဇာ္
မင္းထြဋ္က ရခိုင္ဘုရင္ေတြဟာ ျပည္ပရန္ရွိသျဖင့္ တိုင္းျပည္လူဦးေရကို တိုးပြါးေစရန္ ေပၚလစီရိွခဲ့တယ္လို့ သူေရးတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ
သမိုင္းစာအုပ္ စာ-၃၂ မွာ ေရးထားပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္သို့ ဘေဂၤါေဒသမွ ကုလားမ်ား၀င္ေရာက္လာမွဳကို
-၁၅၅၆-၁၆၀၅ တြင္မဂိုနွင့္ ဘဂၤလားစစ္ျဖစ္၍ ဘဂၤလားေန ေဂၚရီပါထန္မ်ား စစ္ရွံုး၍ ရခိုင္သို့ခိုလွံဳလာၾကပါတယ္တဲ့။ ၁၅၇၆ မွာ
မဂိုတို့ အျပီးပိုင္သိမ္းယူနိုင္ခဲ့တယ္လို့ စာ-၃၃ မွာေရးထားတယ္။ ဒါလံုး၀မဟုတ္ပါ။ ၄င္းအခ်ိန္မွာ ဘေဂၤါ(ဘဂၤလား) ေဒသဟာ
ရခိုင္ဘုရင္မ်ားလက္ေအာက္မွာရွိေနတယ္။ ၄င္းအခ်ိန္မွာ ရခိုင္ဘုရင္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ မင္းေစာလွ(၁၅၅၆-၁၅၆၄)၊ စၾကာ၀ေတး
(၁၅၆၄-၁၅၇၁)၊ မင္းဖေလာင္း(၁၅၇၁-၁၅၉၃)၊ မင္းရာဇာၾကီး(၁၅၉၃- ၁၆၁၂) တို့ အုပ္ခ်ဳပ္ေနခ်ိန္ျဖစ္တယ္။ မင္းရာဇာၾကီးဆို
ရင္ပဲခူးဟံသာ၀တီကို သိမ္းယူခဲ့တဲ့ ဘုရင္ျဖစ္တယ္။ ေျမာက္ဦးေခတ္လယ္ ရခိုင္ဘုရင္မ်ား တန္ခိုးထြားေနခ်ိန္ျဖစ္ေနတယ္။
-သီရိသုဓမၼ(၁၆၂၂-၁၆၃၈) ဘိသိပ္ခံပြဲတြင္ ကုန္းတပ္၊ျမင္းတပ္ေတြမွာ မြတ္ဆလင္မ်ားျဖစ္ျပီး တပ္သား(၆၀၀) ၊ က်ြန္အျဖစ္ဖမ္း
လာတာ (၁၈၀၀၀) ရွိတယ္လို့ မန္နရစ္ခရီးသြားမွတ္တမ္းကို ကိုးကားျပီးေရးတယ္။ ေနာက္ဘာဆက္ေရးလဲဆိုေတာ့ က်ြန္ဖမ္း
တဲ့ဘုတ္ေတြမွာတခ်ိဳ့က မြတ္ဆလင္ေတြတဲ့။ ဘုရင္ရဲ့ကိုယ္ေရးဆရာ၀န္၊ မူးၾကီးမတ္ရာေတြ၊ မင္းမွဳထမ္းေျမာက္မ်ားစြာေတြဟာ
မြတ္ဆလင္ေတြတဲ့။ နန္းတြင္း၀င္ရာမွာလည္း ဆာလာမ္ေျခာက္ခါတင္ျပီး ၀င္ရတယ္ဆိုဘဲ။ မရီရဘူးလား။ က်ြန္မ်ိဳးကို ဘယ္လို
လုပ္ျပီး မူးၾကီး၊မတ္ၾကီး၊ကိုယ္ေရးဆရာ၀န္ ထားမလဲ။ ေရွးရခိုင္ဘုရင္ေတြဟာ ပေဒသရာဇ္၊ ဧကရာဇ္၊ မဟာမ်ိဳး၊ မဟာႏြယ္ေတြ
ျဖစ္တယ္။ အယမ္း ဇာတ္နိမ့္၊ ဇာတ္ျမင့္ခြဲတာ။ ရခိုင္ထီးနန္း မျငိမ္သက္မွဳေတြဟာ မင္းမ်ိဳး၊မင္းႏြယ္ မဟုတ္ဘဲ ေသြးေရာတဲ့သူ
တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္တာကို ရခိုင္ျပည္သူေတြလက္မခံဘူး။ သူတို့လိမ္ထားတာက မန္နရစ္မွတ္တမ္းမွာ လူဥးီေရကိုမေဖၚျပဘူး။
-၁၆၂၁-၁၆၂၄ မွာ ဘေဂၤါေဒသက က်ြန္အျဖစ္ဖမ္းဆီးသူ (၄၂၀၀၀) ရွိတယ္လု့ိ ေဖၚျပတယ္။ ဒီအခ်ိန္ဟာ ရခိုင္မွာ သီရီသုဓမၼရာ
ဇာလက္ထက္ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါဆိုရင္(၄၂၀၀၀)ထဲမွာ အထက္ေဖၚျပပါ (၁၈၀၀၀) ပါ၀င္ျပီးျဖစ္ေနတယ္။
-၁၇၂၇-ခု ေဖေဖၚ၀ါရီလမွာ လူ (၁၈၀၀) ဖမ္းဆီးတယ္လို့ ေဖၚျပတယ္။ အတတ္ပညာရွင္ ၂၅%ကိုယူျပီး က်န္လူမ်ားကို(Rs.20
မွ 70) နဲ့ေစ်းတင္ေရာင္းတယ္လို့ စာ-၃၃ မွာ ေရးထားတယ္။ မဆိုးဘူး။လူဆိုတာမလိမ္ရဘူး။ အမွန္ကို၀ံခံရဲရတယ္။ ကိုယ္ဟာ
ဘာလဲ။ ကိုယ့္တန္ဘိုး ကိုယ္သိရတယ္။
-ငနလံုမင္း(၁၂၄၆-၁၂၅၀) လက္ထက္ ကုလားနွင့္သက္တို့ဆိုးသြန္း၍ စစ္တိုက္ရာ စစ္သူၾကီးဓမၼေဇယ်က ကုလား(၄၇၅၀၀)ကို
ဖမ္းယူလာျပီး ေနာင္အစဥ္ျဖစ္ေအာင္ ေမာ္ကြမ္းထိုး၍ မင္းသံုး၊ မိဖုရားသံုး၊ မင္းသားမင္းသမီးသံုး၊ မူးမတ္သံုး အသီးသီးခြဲေပး
ေတာ္မူ၏။ တလိုင္းတို့အစား ကုလားကိုဒိုင္း၀င္ကာ အစိုးရဖြဲ့သည္။ ကုလားအိမ္ေရွ့မင္းသားကို ေဆး၀ါးကုသေတာ္မူ၍ စစ္ေတြ
စားေကၽြးေပးေတာ္မူ၏၊ ကုလားအမတ္မ်ားမွ တန္ဆာကိုသိမ္းေစ၍ အတြင္းမိန္းမသံုး ေမာလိပ္အစိုးရဖြဲ႔ေတာ္မူ၏။ စာ-၃၄ မွာျပ
ဆိုထားတယ္။ သူ့က ဓည၀တီအေရးေတာ္ပံု (ဒြါရ၀တီဆရာေတာ္) စာအုပ္ကိုညွြန္းတယ္။ ဒါေတာ့မွန္တယ္။ ရခိုင္ရာဇ၀င္သစ္
က်မ္း -ပထမတြဲ(အရွင္စႏၵမာလကၤာရ) စာအုပ္မွာလည္းေတြ႔ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရမဟုတ္ဘူး။ အစုဖြဲ႔တာ။ အစုအဖြဲ႔ကိုေျပာ
တာ။ ဒီစာေတြကို သူတို႔ေဖၚသာျပတယ္။ သိပ္နားလည္ဟန္မေပၚဘူး။ ေရွ့ဘုရင္တို႔ဟာ အမွဳထမ္းေကာင္းေတြကို ျမိဳ႕စား၊
နယ္စား၊ ရြာစား ေပးၾကတယ္။ စားေကၽြးေပးတယ္ဆိုတာ အခြန္၊ ဘ႑ာကိုေကာက္ျပီး ဘုရင္ကိုဘဲအလုပ္အေကၽြးျပဳ၊ တျပားမွ
မစားရတဲ့ရာထူး။ အခြန္အခေကာက္ကၽြန္ဘဲ။ ကုလားအမတ္မ်ားမွ တန္ဆာကိုသိမ္း၍ အတြင္းမိန္းမသံုး ေမာလိပ္အစု ဖြဲ႔တယ္
ဆိုတာသိလား။ စစ္ေတြမွာေမာလိပ္ရပ္ကြက္ဆိုတာရွိတယ္။ အဲဒီေမာလိပ္ဟာ ရခိုင္ဘုရင္ေတြလက္ထက္က နန္းတြင္းမွာတာ
၀န္ထမ္း၊ နန္းတြင္းသူေတြေနခဲ့တဲ့ ေနရာျဖစ္တယ္။ အဲဒီမိန္းမေတြကို ေစာင့္ဖို့၊ သူတို႔ကိုအလုပ္အေကၽြးျပဳဖို႔အတြက္ ကုလားအ
မတ္ေတြရဲ့တန္ဆာ( ဟိုဟာ) ကို အရင္းကပိုင္းျဖတ္ျပီး အေစာင့္၊ အေရွာက္၊ ေရခပ္၊ အိမ္သာေဆး၊ ထမိန္ဖြတ္ထားတာ။
-ဒီအေၾကာင္းကို ေဌးလြင္ဦးက ဆင္စာ၊ ျမင္းစာစုရန္ သံု႔ပန္း ၁၀၀၀၀။ ဒိုင္း၀င္းကာ သံု႔ပန္း ၂၀၀၀။ သစ္၀ါးခုတ္ သံု႔ပန္း ၁၀၀၀။
လယ္ယာသံု႔ပန္း၁၀၀၀၀။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ စိုက္ပ်ိဳး ဆက္သသံု႔ပန္း ၂၀၀၀။ မိဘုရား၊ သားေတာ္ သမီးေတာ္မ်ား အလုပ္အ
ေကၽြးျပဳရန္ သံု႔ပန္း၂၀၀၀။ ကမန္ေလးသည္ေတာ္မ်ား အတြက္ သံု႔ပန္း ၁၀၀၀။ ထမ္းစဥ္ထမ္း သံု႔ပန္း ၂၀၀။ တံငါလုပ္ငန္း သံု႔
ပန္း ၁၀၀၀။ ရက္ကန္းလုပ္ငန္း သံု႔ပန္း ၁၀၀၀။ မိလႅာလုပ္ငန္း (ရခိုင္အခၚ ဟရီ) သံု႔ပန္း ၁၀၀၀။ လက္သမား သံု႔ပန္း ၅၀၀၊ပန္း
တိမ္း ပန္းဘဲသံု႔ပန္း ၁၀၀၀။ (စုစုေပါင္း လူဦးေရ ၃၂၇၀၀) ကို ျဖစ္ေစတယ္။ ေရးပါတယ္။ တေယာက္နဲ့တေယာက္ လူဦးေရမ
တူၾကဘူး။ ရခိုင္ဘုရင္မ်ားလက္ထက္ ကုလားေတြကို သံုးတဲ့ရာထူးေတြ ဘယ္ေလာက္ျမင့္သလဲ ၾကည့္ၾကပါ။ ေလးသည္ေတာ္
ေတြ၊ဒိုင္း၀င္ေတြမွာ သံုးခဲ့တာေတာ့ေသခ်ာတယ္။ စစ္တိုက္ဖို႔ေနရာေတြမွာဘဲ သံုးတာ။ ကၽြန္အျဖစ္သံုးတာမွာေတာင္ ေမာ္ကြမ္း
ထိုး(တံဆိပ္ခတ္) ျပီးသံုးၾကတာ။
-မင္းဗာ(၁၅၃၁-၁၅၅၃)၊ မင္းရာဇာၾကီး(၁၅၉၅-၁၆၁၃) ဒါမွားတယ္။ (၁၅၉၃-၁၆၁၂) ဒါအမွန္။ လက္ထက္က ေသာင္းထီးကၽြန္း
မွကုလားေလးေထာင္စီ ဖမ္းေခၚလာခဲ့ေၾကာင္း၊ မင္းရာဇာပဲခူးစစ္ခ်ီရာတြင္ ကုလားသူရဲေကာင္းငါးေသာင္းနဲ႔ စစ္ခ်ီတယ္လို႔ ေဖၚ
ျပတယ္။ သူရဲေကာင္းငါးေသာင္းေတာ့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့့ မျဖစ္နိုင္ဘူး။ စစ္သည္ငါးေသာင္းေတာ့ ျဖစ္နိုင္တယ္။
-ဒီလူေတြကို သူတို႔က ေရွ့ဦး၀င္လာတဲ့ ကုလားေတြလို႔ေျပာတယ္။ ရခိုင္ဘုရင္ေတြဟာ ျပည္ပရန္ရွိတဲ့အတြက္တိုင္းျပည္လူဦး
ေရတိုးပါြးဖို႔ ေပၚလစီရွီခဲ့တယ္လို့လည္း ေျပာျပန္တယ္။ ဒါဆိုရင္ ျပည္ပက်ဴးေက်ာ္စစ္ေတြ၊ ျပည္တြင္းမျငိမ္သက္မွဳေတြမွာ ကု
လားေတြအမ်ားၾကီး ေသေက်ပ်က္စီးမွာ မလြဲဘူး။ အမ်ိဳးလည္းယုတ္ညံ့ ကၽြန္မ်ား၊ သာမန္လက္လုပ္လက္စားမ်ားျဖစ္ေလေတာ့
ရခိုင္ဘုရင္ေတြဟာ သူတို႔ကိုစစ္ပြဲေတြမွာ လူသားဒိုင္းအျဖစ္သံုးၾကလိမ့္မယ္။ ဘုရင္ေတြဟာ ျပည္သူေတြေထာက္ခံမွဳရယူၾက
တယ္ဆိုတာ ျပည္ပက်ဴးေက်ာ္စစ္ကို ျပည္သူအားနဲ့ ကာကြယ္ခဲ့ၾကရတာ။ ျပည္ပရန္ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ ျပည္သူဟာဘုရင္ရဲ့
စစ္တပ္ဘဲ။ ဘုရင္ဟာလိုအပ္လာလို႔ နယ္စား၊ ျပည္စား၊ ရြာစား ေတြကို စစ္သားေတာင္းခံတယ္ဆိုရင္ ဘယ္သူေတြကို ေပး
လိမ့္မလဲ။ ရြာတရြာ စစ္သားဆယ္ေယာက္ ေပးရမယ္ဆိုရင္ ဘယ္သူ႔ေပးမလဲ။ ေသခ်ာစဥ္းစားၾကပါ။ ကၽြန္ရွိရင္ ကၽြန္ကိုေပး
မွာေပါ့။ မရွိေသးရင္ ၀ယ္ျပီးေပးမယ္ေလ။ အေျဖကရွင္းေနတယ္။ ျပည္ပက်ဴးေက်ာ္စစ္ေတြ၊ ျပည္တြင္းမျငိမ္သက္ ေရွ့တန္းစစ္
မ်က္နွာေတြမွာ အတံုး၊အလံုး ေသခဲ့ၾကတာ ကုလားေတြခ်ဥ္းဘဲ။ ဒါကိုက်ေတာ့ မေဖၚျပဘူး။ ၀င္လာတဲ့လူဘဲေဖၚျပတယ္။ အဲဒါ
ေၾကာင့္ထင္တယ္။ ရခိုင္မွာ စကားပံုရွိတယ္။ ကုလားမနိုင္ ရခိုင္ေမး။ ကုလားလူမဟုတ္၊ ပုဇြန္ျဖဴငါးမဟုတ္တဲ့။
(၆) ျမန္မာနိုင္င္ငံမွာရွိတဲ့ ကုလားေတြကို ခြဲျခမ္း၊စိတ္ျဖာၾကည့္ရင္ သံုးမ်ိဳးသံုးစားေတြ႔ရတယ္။
-ျမန္မာစကား၊ ရခိုင္စကားတတ္ျပီး ကုလားစကား လံုး၀မတတ္တဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္တဲ့ကုလား။
-ျမန္မာစကား၊ ရခိုင္စကားတတ္ျပီး ကုလားစကားကိုလည္းတတ္တဲ့ အစၥလာန္ဘာသာကို ကိုးကြယ္တဲ့ကုလား။
-ျမန္မာစကား၊ ရခိုင္စကားမတတ္ ကုလားစကားတတ္တဲ့ အစၥလာန္ဘာသာကို ကိုးကြယ္တဲ့ကုလား။
ပထမအမ်ိဳးအစားကိ ု ျမန္မာနိုင္ငံသား၊ တိုင္းရင္းသားအျဖစ္ လက္ခံလို႔ရတယ္။ ေျမာက္ဦးေခတ္မွာ ၀င္ေရာက္လာတဲ့
မေသဘဲက်န္ခဲ့တဲ့ မ်ိဳးဆက္လက္က်န္ဆိုတာ ျဖစ္နိုင္တယ္။ ယုတ္တိတန္တယ္။ သဘာ၀က်တယ္။ ဒုတိယအမ်ိဳးအစားကစျပီး
ျပႆနာရွိတယ္။ စနစ္တက်စီစစ္ရမယ္။ ဒီထဲမွာနိုင္ငံသားကဒ္ရွိသူကိုလည္း စနစ္တက်ျပန္စိစစ္ရမယ္။အစၥလာန္ဘာသာ ကိုး
ကြယ္တဲ့ကုလားေတြကို ၾကိဳးကိုင္ခ်ယ္လွယ္ေနတာ အဲဒီအုပ္စုကျဖစ္တယ္။ ျပႆနာအရပ္ရပ္ကို ဖန္တီးေနတဲ့အုပ္စုျဖစ္တယ္။
သမိုင္းတခုလံုးကို မမွန္မကန္၊ လိမ္လည္ေရးသားေနတဲ့လူေတြဟာ အဲဒီအုပ္စုထဲကျဖစ္တယ္။ သတိအထူးထားရမည့္အုပ္စုဘဲ။
တတိယအုပ္စုကေတာ့ ေဆာရီးဘဲ။ ဘယ္လိုမွမျဖစ္နိုင္ဘူး။ စဥ္းစားၾကည့္ပါလား။ နွစ္ ေထာင္ေက်ာ္ျပီ၊ ေျမာက္ဦးေခတ္မွာ ၀င္
ေရာက္လာတယ္။ ဘယ္လိုယံုရမွာလဲ။
ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ၊ စစ္ေတြ ေတာရြာဖက္ေတြမွာရွိတဲ့ ဘဂၤလီကုလားေတြကို ဗမာစကား၊ ရခိုင္စကားေတြနဲ႔ေျပာ
ၾကည့္ပါလား။ နိုဘူစယ္ (ငါမသိ) လို႔ ေျပာလိမ့္မယ္။ စကားနည္းနည္း နားလည္တဲ့သူေတြကို မင္းတို႔ဘာလူမ်ိဳးလဲ ေမးၾကည့္။
ဘဂၤလီလူမ်ိဳးလို႔ ေျဖလိမ့္မယ္။ မင္းတို႔ေတြက ဘယ္လိုဘဲ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳး၊ ရိုဟင္ဂ်ာသမိုင္းကိုဖန္တီး၊ ဖန္တီးယူလို႔ ရတဲ့အရာမွ
မဟုတ္ဘဲ။
မင္းတို႔ေတြဟာ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးနဲ႔ နိုင္ငံေတာ္သမၼတ၊ လ၀က ၀န္ၾကီးနဲ႔ နိုင္ငံေတာ္အစိုးရတဖြဲ႔လံုးကို ရစရာမရွိေအာင္
ေစာ္ကား၊ ပုတ္ခတ္၊ ကေလာ္တုတ္ေသးတယ္။ သူတို႔ေတြက ၁၉၄၈-ခုေနာက္ပိုင္းလူေတြကို လက္ခံမယ္လို႔ေျပာေနတယ္။သိပ္
သေဘာထားၾကီးေနတာ။ ျပည္သူ႕ဆႏၵသာခံယူလိုက္ရင္ ဒုတိယအမ်ိဳးအစားလူအုပ္စု ျပဳတ္ထြက္သြားမယ္။
(၇)၁၇၈၄-၈၅ ဗဒံုမင္း ရခိုင္ကိုသိမ္းတယ္။ ဗဒံုမင္းအုပ္ခ်ဳပ္မွဳေအာက္မွာ မေနခ်င္လို့ ရခိုင္ေတြဟာစစ္တေကာင္း၊ ပန္း၀ါ၊ ဖေလာင္း
ခ်ိတ္ ဖက္ကိုထြက္ေျပးၾကတယ္။ ဘဂၤလီကုလားေတြလည္း ထြက္ေျပးတာမွာပါတယ္လို႔ မင္းတို႔ဆိုတယ္။ မျငင္းခ်င္ဘူး။ ေစာ
တကတက္ခ်င္တယ္။ တေယာက္မွမက်န္ေအာင္ ထြက္ေျပးၾကတယ္ ဆိုတာေတာ့ မဟုတ္နိုင္ဘူး။ ယုတ္တိမတန္ဘူး။ ဘာလို့
ဆိုေတာ့ ဗဒံုမင္းစစ္တမ္း(Ethnic Group) ထဲမွာ ရိုဟင္ဂ်ာမပါဘူး။ ရခိုင္၊ ကမန္၊ ခမီး၊ ဒိုင္းနက္၊ မရမာၾကီး၊ ျမိဳ၊ သက္ လူမ်ိဳး(၇)
မ်ိဳးဘဲပါတယ္။ ေလးသည္ေတာ္တပ္ထဲက ကမန္ပါတယ္ေနာ္။ မရမာၾကီးပါတယ္။ ကုလားမပါဘူး။ ဗဒံုမင္းလည္း အဲဒီအခ်ိန္က
မင္းတို့ကို တိုင္းရင္းသားစာရင္းထဲ မထည့္ခ်င္လို့ ခ်န္ထားခဲ့တာမဟုတ္ဘူးေနာ္။ အဲဒီအခ်ိန္ ရခိုင္မွာ လူအယမ္းနည္းေနတယ္။
လူဦးေရသိပ္လိုအပ္ေနတယ္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။)
Myanmar Express
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
2 comments:
က်ြန္ကုလား မယားေတာသူ ဒါကုိေျပာတာပဲ ကလားဆုိတာ က်ြန္မ်ဳိးေတြေပါ့
ဆက္ျပီး ဖတ္ခ်င္ေနပါသည္။
Post a Comment
https://www.facebook.com/MyanmarExpress တြင္ သတင္းမ်ား ဆက္လက္ဖတ္ရႈရန္