စြယ္စံုက်မ္းတြင္ ပါဝင္ေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ အေၾကာင္း

ရိုဟင္ဂ်ာဟူသည္

ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုသည္မွာ ရခိုင္စကား လြင့္ဂ်ာက ျဖစ္လာေသာ စကားျဖစ္သည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ ဦးတည္ခ်က္မရွိပဲ လြင့္ေနေသာ မည္သူ႕ကိုမဆို ရခိုင္ဘာသာ စကားႏွင့္ လြင့္ဂ်ာဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။

• ဥပမာ။ ။သစ္ပင္မ်ားက သစ္ရြက္မ်ားေၾကြလွ်င္ ေလထဲ၌ ၀ဲၿပီး ဦးတည္ရာမဲ့ လြင့္ေနတာကို ဆိုလိုသည္။

ဘာသာေဗဒႏွင့္ ဆန္းစစ္ၾကည့္လွ်င္ လြင့္ဂ်ာမွ ရိုဟင္ဂ်ာဟု ေျပာင္းလဲလာသည္ဟု ဆိုႏိုင္ေပသည္။ (ရခိုင္-ျမန္မာ ပညာရွိႀကီး ဦးသာထြန္း)

ဘဂၤလီ

ေအဒီ ၁၄၀၄-ခု ေလးၿမိဳ႕ေခတ္၌ မင္းေစာမြန္ ဘုရင္လက္ထက္ ရခိုင့္ဘုရင့္ႏိုင္ငံေတာ္ကို ဗမာဘုရင္သိမ္းပိုက္သျဖင့္ ရခိုင္ဘုရင္ မင္းေစာမြန္သည္ ဘဂၤလားေဒသရွိ ေဂါလ္ေဒသသို႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ရသည္။ ေဂါလ္ကေကာင္း မြန္စြာ လက္ခံခဲ့သည္။ ဘဂၤလားေဂါလ္ ဆူလတန္ဘုရင္၏ အကူအညီျဖင့္ ရခိုင္ထီးနန္းကို အရယူခဲ့ရသည္။ ေအဒီ ၁၄၃၀-တြင္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕တည္၍ ေျမာက္ဦးေခတ္ကို စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။ ေျမာက္ဦးေခတ္တြင္ ရခိုင့္ တပ္မေတာ္၌ အာရပ္မွစစ္သည္ေတာ္မ်ား၊ ဥေရာပမွ ေပၚတူဂီမ်ားႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔ပါအမႈေတာ္တမ္းခဲ့သည္ကိုေတြ႔ရွိရ သည္။ ယင္းအာရပ္မွစစ္သည္ေတာ္ မ်ိဳးဆက္အမ်ားစုမွာ သံတြဲ၊ ရမ္းၿဗဲကြၽန္းႏွင့္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေနထိုင္ၾကပါသည္။ ယင္းတို႔ကိုရခိုင္တို႔က ကမန္ဟု ေခၚေ၀ၚၿပီး ရခိုင္ျပည္၌ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုအျဖစ္ အသိ အမွတ္ျပဳထားပါသည္။ ယင္းမူဆလင္ ဘာသာ၀င္ ကမန္လူမ်ိဳးတို႔သည္ ရခိုင္ျပည္၌ ျပႆနာဖန္တီးျခင္း၊ ရခိုင္တို႔ႏွင့္ ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္း၊ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္း ဖန္တီးျခင္းမ်ိဳးကို လံုး၀ျပဳလုပ္ျခင္းမရွိဘဲ၊ ရခိုင္ျပည္ႏွင့္ရခိုင္ လူမ်ိဳး အေပၚ သစၥာရွိရွိျဖင့္ ရခိုင္တို႔ႏွင့္ ေအးအတူ ပူအမွ် ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကေသာလူမ်ိဳး တမ်ိဳးျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္၌ ဤကဲ့သို႔ မူဆလင္ ဘာသာကိုးကြယ္ေသာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား ကမန္လူမ်ိဳး ရွိသည္ကိုပင္သတိျပဳ မိၾကဖူးမည္ မဟုတ္ေပ။ သို႔ေသာ္ မိမိကိုမိမိ ရိုဟင္ဂ်ာဟု ေႂကြးေၾကာ္ေနသူမ်ားမွာ ၁၈၂၅-ေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ကို အဂၤလိပ္တို႔ သိမ္းပိုက္ၿပီးမွ ၀င္ေရာက္လာေသာ မူဆလင္ဘာသာ ကိုးကြယ္သည့္ စစ္တေကာင္းေတာင္းတန္းေန ဘဂၤါလီမ်ားသာ ျဖစ္သည္။

ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားကိုတိုက္ခိုက္ျခင္း

၁၈၂၅-တြင္ ရခိုင္ျပည္၌ မူဆလင္ဦးေရ ၃၀,၀၀၀ ရွိခဲ့ရာမွ ၁၉၃၀ ျပည့္တြင္ ၂၁၇၈၀၀-ရွိခဲ့ရာ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက မူဆလင္ဦးေရ တိုးလာမႈကိစၥကို စိုးရိမ္လာေသာေၾကာင့္ အေျခအေနစံုစမ္းရန္ ၁၉၃၉ ၌ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ တစ္ခု ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့သည္။ ေကာ္မရွင္က မူဆလင္ဦးေရ အတားအဆီးမရွိ တိုး၀င္လာမႈကို မဟန္႔တားပါက ေနာင္အခါ၌ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း အစီရင္ခံခဲ့ေသာ္လည္း ဒုတိယ ကမာၻစစ္ေၾကာင့္ မည္သို႔မွ် မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေပ။ အစီရင္ခံသည့္ အတိုင္းပင္ ၁၉၄၂-တြင္ ကုလား-ရခိုင္အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္ရွိ ရခိုင္ရြာအားလံုး ဖ်က္ဆီးခံရသည္။ ရခိုင္တစ္ခ်ိဳ႕မွာ ျပည္တြင္းသို႔၀င္ၿပီး၊ တစ္ခ်ိဳ႕မွာ အဂၤလိပ္ပိုင္နက္ ဒိန္နာဂ်္ပူသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရသည္။

ဘဂၤလီ တို႔ ရိုဟင္ဂ်ာ လုပ္ျပီ

၁၉၄၂-ဂ်ပန္မ်ား၀င္လာေသာအခါ ရခိုင္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ေသာ ကုလားအဖြဲ႔သည္ ဘာသာေရးအသြင္ေျပာင္းကာ ဂ်ေမယာတူ အိုလမာအသင္း ဖြဲ႔စည္းၾကသည္။ အဖြဲ႔ဥကၠဌမွာ အံုေမာ္မ်ာ (ဘီေအဘီအယ္လ္) ျဖစ္သည္။ အုံေမာ္မ်ား အဖြဲ႔သည္ အေနာက္ ပါကစၥတန္မွ ေအာ္လနာမူဟာမတ္ မူဇဟတ္ခန္ႏွင့္ ေမာ္နာအီျဗာဟိန္း တို႔ကိုေခၚ၍ မူဂ်ာဟိန္းအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းၾကသည္။ ပါကစၥတန္နယ္သို႔ ရခိုင္ျပည္ထည့္သြင္းေရး အစီစဥ္ပင္ျဖစ္သည္။ စစ္ေရးအရ ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ မယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ေသာ မူဂ်ာဟိန္းတို႔သည္ အျခား တိုင္းရင္းသားမ်ား နည္းတူ အခြင့္အေရးရလို၍ မစၥတာေဂၚဖားက ရိုဟင္ဂ်ာဟူေသာ လူမ်ိဳးသစ္တခုကို ၁၉၅၀- စက္တင္ဘာလထုတ္ ဂါဒီးယန္းသတင္းစာတြင္ အသက္သြင္းခဲ့သည္။

ျမန္မာျပည္ကိုသိမ္းလိုေသာ ကုလားဆိုးမ်ား

သို႔ေသာ္ ၁၉၅၁- ဇြန္လတြင္က်င္းပခဲ့ေသာ အလယ္သံေက်ာ္ မူဆလင္ညီလာခံကမူ ရိုဟင္ဂ်ာမဟုတ္ဘဲ ဗမာ မူဆလင္ ကဲ့သုိ႔ ရခိုင္မူဆလင္လူမ်ိဳးဟု ေခၚေ၀ၚရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္တို႔က ငါတို႔ရခိုင္တြင္ မူဆလင္ ဘာသာ၀င္ မရွိဟု ေျပာလာၾကေသာအခါ ရိုဟင္ဂ်ာဘက္သို႔ ေဖာက္ထြက္ရန္ ထြက္ေပါက္ရွာလာၾကသည္။ ၁၉၆၀-ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာသတင္းစာ၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ရိုဟင္ဂ်ာ ေက်ာင္းသားအသင္းထိ လႈပ္ရွားလာခဲ့ၾကသည္။၁၃၊ ၅၊ ၈၈ - ေန႔က ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္တြင္ အလြန္ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေကာင္းေသာ ကုလားလႈပ္ရွားမႈ တစ္ခုျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ကုလား ၅၀၀၀၀-ခန္႔သည္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ကို အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာမွ ၀ိုင္းၿပီး ဟစ္ေအာ္ေႂကြးေၾကာ္ မီးရိႈ႕သတ္ျဖတ္ ရန္ ခ်ီတက္လာခဲ့ၾကသည္။ လႈပ္ရွားမႈမွာ ညေနရွစ္နာရီခြဲမွ ေနာက္ တေန႔နံနက္ ၃-နာရီခြဲအထိ ၾကာခဲ့သည္။ သူတို႔ ဘာသာစကားျဖင့္ ဘုရားသခင္ အလိုက် တိုက္ပြဲ၀င္ၾက၊ မင္းတို႔ တိုင္းျပည္ ငါတို႔တိုင္းျပည္ ျဖစ္ရမည္ဟူ၍ ဟစ္ေအာ္ၾကသည္။

ျမန္မာျပည္ရွိ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ား သတိျပဳဖြယ္

၁၉၄၂ မတိုင္မွီက ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္အတြင္း တည္ရွိခဲ့ေသာ ရခိုင္ရြာေပါင္း ၁၉၅-ရြာမွာ ၁၉၉၂ တြင္ ၄၆ ရြာသာ က်န္ရွိပါေတာ့သည္။ က်န္ရြာမ်ားအား မူဆလင္မ်ားက လူဦးေရအသာစီးရမႈျဖင့္ သိမ္းပိုက္ခဲ့ၾကပါသည္။ ဤသည္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုသူမ်ားေပၚေပါက္လာပံု သမိုင္းအက်ဥ္းျဖစ္သည္။

ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ (ရခိုင္)၏ ေျပာျပခ်က္

ကိုလိုနီေခတ္တြင္ ဘဂၤါလီမ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္တြင္ စပါးရိတ္၊ လယ္ထြန္ အလုပ္လာလုပ္ၿပီး ျပန္သြားၾကသည္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ဦးႏု၏ ဖဆပလ ေခတ္တြင္ ရခိုင္ျပည္၌ အဓိက လႊမ္းမိုးေသာ ပါတီႀကီးနွစ္ခုရွိသည္။ ဖဆပလႏွင့္ ရတည (ရခိုင္ စည္းလံုးညီညြတ္ေရး ပါတီ)တို႔ ျဖစ္သည္။ ရတည၏ ေခါင္းေဆာင္သည္ ဦးေက်ာ္မင္းျဖစ္သည္။ သန္ ့ရွင္း ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သည့္ ဦးႏုသည္ တိုင္းျပည္၏ အက်ိဳးထက္ သူ႔ပါတီအက်ိဳးကို ၾကည့္သည့္အေနျဖင့္ ေမယုခရိုင္ကို သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။ ေမယုခရိုင္အတြင္းသို႔ ဘဂၤါလီ မ်ားအား ၀င္ခြင့္ျပဳၿပီး မဲရရွိႏိူင္ရန္ အတြက္ မ်က္ႏွာသာေပး၍ မွတ္ပံုတင္ ျပဳလုပ္ေပးခဲ့သည္။ ဦးႏု မဲရရန္ အတြက္ မ်က္ႏွာသာေပးေသာအခါ ဘဂၤါလီမ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရးအဆင့္ထိ တိုးတက္လုပ္ေဆာင္ လာသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ ၎မွာ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသည့္ ျပႆနာကို ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းအရင္း ျဖစ္သည္။

ရိုဟင္ဂ်ာ ေပၚေပါက္လာရေသာ ေနာက္ခံ အေၾကာင္းတရား

ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသည္မွာ အေပၚယံ ျပႆနာသာျဖစ္သည္။ အရင္းခံအၾကာင္းက “အစၥလာမ္၀ါဒ လႊမ္းမိုးျပန္႕ပြားေရး”ဆိုေသာ ျပႆနာသာ ျဖစ္သည္။ ထိုလႈပ္ရွားမႈကို ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳေပးသည္မွာ အာဖရိကတိုက္ ေျမာက္ပိုင္းမွ တိုင္းျပည္မ်ား၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွ ႏိုင္ငံမ်ားမွ ေငြေၾကး၊ လက္နက္ စသျဖင့္ လုိအပ္သည္မ်ားအား ထုနဲ႕ ထည္နဲ႕ ပံ့ပိုးၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ အေရွ ့ေတာင္အာရွကဆိုရင္ မေလးရွားႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ဒါကို အားေပးတယ္။ မြတ္စလင္ ဘာသာျပန္႔ပြားဖို ့လႊမ္းမိုးဖို႕ နယ္ေျမရရွိေစဖို႕ အင္တိုက္ အားတိုက္ ကူညီတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ သူတို႕ဟာ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ ကို သံုးၿပီး ျမန္မာတိုင္းရင္းသား၊ ရခိုင္တိုင္းရင္း သား ျဖစ္ဖုိ ့အားထုတ္လာတယ္၊ တကယ္ေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ လူမ်ိဳးလည္းမဟုတ္ဘူး၊ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားလည္း မဟုတ္ဘူး။

http://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%9F%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%AC မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါေၾကာင္း

Posted in: ျမန္မာ-ကုလား အဓိကရုဏ္းမ်ား