အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳေရး ထင္သေလာက္မရႉပ္ေထြး (Proportional Representation explained) (အပိုင္း - က)

From : .. SMM

ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္သို ့ျပည္သူ ့ကိုယ္စားလွယ္မ်ားေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ရာတြင္တြင္အခ်ိဳးက်ေရြးခ်ယ္ေရးစံနစ္
(Proportional Representation system) သည္လက္ရိွက်င့္သံုးေနေသာပထမရသူ တစ္ဦးထည္းကိုေရြးသည့္ (First Past The Post - FPTP) ထက္ပိုၿပီး ဒီမိုကေရစီအႏွစ္သာရကိုအေကာင္အထည္ေဖၚေပးႏိုင္သည္ဆိုသည္ကိုပထမမိတ္ဆက္ေဆာင္းပါးတြင္ တင္ျပၿပီးျဖစ္ပါသည္။ သို ့ေသာ္လံုေလာက္ၿပီဟုေတာ့မယူဆပါ။

ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္နည္းေဟာင္းကအက်ိဳးျပဳေနတာ ကိုခံစားေနသည့္ပုဂၢိဳလ္စြဲ ၊ေဒသစြဲ-လူမ်ိဳးစြဲမ်ားျဖင့္
ဖြဲ ့စည္းကာရပ္တည္ေနေသာႏိုင္ငံေရးပါတီႀကီးငယ္မ်ားသည္ ရႉေဒါင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွကန္ ့ကြက္ေနၾကဦးမည္
ျဖစ္ပါသည္။ ဤသည္မွာေမွ်ာ္လင့္ထားေသာအလားအလာျဖစ္၍ ဤေဆာင္းပါးရွင္အေနျဖင့္ဆက္လက္၍
ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းသြားရန္အသင့္ရိွပါသည္။

ေရွးဦးစြာႏွင့္အေလးအနက္ႀကိဳတင္၍ေျပာထားလိုေသာအခ်က္တစ္ခုမွာ အခ်ိဳးက်စံနစ္သည္ရႉပ္ေထြးသည္ဆို
ေသာအခ်က္သည္မဲထည့္မည့္ျပည္သူမ်ားအတြက္မမွန္ကန္ပါ။ ေျပာရမည္ဆိုလွ်င္ ျမန္မာစာေရးတတ္ဖတ္
တတ္သူတိုင္းနားလည္ႏိုင္ပါသည္။ မဲပံုးေရွ ့တြင္မဲဆႏၵျပဳမည့္သူလက္ေတြ ့လုပ္ရမည့္အလုပ္မွာလက္ရိွစံနစ္
ေဟာင္းမွာလိုပင္ကိုယ္ႀကိဳက္သည့္ပါတီႏွင့္အမတ္ေလာင္းအမည္ေဘးကေလးေဒါင့္ကြက္ထည္းတြင္ၾကက္ေျခ
ခတ္ေပးရံုသာျဖစ္သည္။ ထူးတာဆိုလို ့ယခင္ကလိုလက္မေလာက္မဲျပားအစား လက္ဝါးေလာက္မဲစာရြက္တစ္ခုေပၚတြင္ရိုက္ႏိွပ္ထားေသာပါတီႏွင့္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအမည္ - ဓါတ္ပံု - ပါတီအမွတ္တံဆိပ္ (logo) မ်ားကိုေသေသခ်ာခ်ာၾကည့္ရႈယံုသာလိုအပ္သည္။

သို ့ေသာ္စံနစ္သစ္အရေရြးေကာက္ပြဲကိုစီစဥ္ေပးရမည့္ေရြး ေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အတြက္ေတာ့ပထမဆံုးအႀကိမ္
က်င္းပေသာေရြးေကာက္ပြဲတြင္စီစဥ္ေပးရသူေကာ္မရွင္အတြက္ - မဲဆႏၵနယ္ေျမမ်ား အသစ္ျပန္လည္သတ္မွတ္ရျခင္း (re-constituting the electoral districts) ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားက မည္သို ့မည္ပံုပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ၾကရမည္ကိုသင္တန္းေပးရျခင္းတို ့ေၾကာင့္အလုပ္ရႉပ္စရာရိွပါသည္။ဤသည္မွာပထမဆံုးအႀကိမ္အသစ္အဆန္းျဖစ္
ေန၍သာျဖစ္သည္။ဒီမိုကေရစီစံနစ္၏အသက္သည္ျပည္သူကိုကိုယ္စားျပဳေသာအစိုးရတရပ္ကိုေရးခြ်ယ္ျခင္းျဖစ္သည္ဟုလူတိုင္းသိ
ထားၾကသည္။ သို ့ေသာ္လူတိုင္းမသိၾကေသာအခ်က္ - သို ့မဟုတ္လူတိုင္းအမွတ္တမဲ့ေနမိၾကေသာအခ်က္ဟုေလွ်ာ့ေလွ်ာ့ေပါ့ေပါ့ေျပာရလွ်င္မိမိတို ့သံုးစြဲေနေသာ ပထမရသူတစ္ဦးတည္းအမတ္ျဖစ္ စံနစ္သည္ျပည္သူကိုကိုယ္စားျပဳေသာအစိုးရတရပ္ကိုတကယ္ဖန္တီးေပးေနသလားဆိုသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။

ဤေဆာင္းပါးရွင္၏အျမင္တြင္လက္ရိွသံုးစြဲေနေသာကိုလိုနီစံနစ္၏အေမြတစ္ခုဟုလည္းေခၚႏိုင္ေသာပထမရသူအႏိုင္စံနစ္ (FirstPast The Post - FPTP) စံနစ္သည္မဲထည့္လိုက္ၾကေသာျပည္သူေတြကိုတစိပ္တစ္ပိုင္းသာကိုယ္စားျပဳ သည့္စံနစ္ျဖစ္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္မဲဆႏၵနယ္တိုင္းတြင္အႏိုင္ရသူကိုမဲမေပးမိဘအဲ ျခားယွဥ္ၿပိဳင္သူ မ်ားကိုေပးမိေသာမဲမ်ားသည္အလဟႆျဖစ္ကုန္ (wasted) ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲတိုင္း တြင္ဤက့သဲ ို ့ေသာမဲမ်ားကိုတျပည္လုံးစုေပါင္းၾကည့္လိုက္ေသာအခါမဲသန္းေပါင္းမ်ားစြာတို ့အလဟႆျဖစ္ ကုန္သည္ကိုျမင္ရသည္။ တဘက္တြင္လည္းယွဥ္ၿပိဳင္သူသံုးဦးႏွင့္အထက္ရိွေသာမဲဆႏၵနယ္ေျမတိုင္းတြင္ အႏိုင္ရသူသည္စုစုေပါင္း မဲ၏ ၅၁% ႏွင့္အထက္ျဖင့္အႏိုင္ရသူကအနည္းစုျဖစ္ၿပီး - မဲအနည္းစု (၄၉ % ႏွင့္ေအာက္)ျဖင့္အမတ္ျဖစ္လာသူေတြျဖစ္ဖို ့ကမ်ားသည္။ဤနည္းအရယွဥ္ၿပိဳင္သူမ်ားေလႏိုင္သူ၏ရေသာမဲရာခိုင္ႏံႉးက်လာေလျဖစ္
မည္။

ဥပမာတစ္ေနရာထည္းကိုယွဥ္ၿပိဳင္သူငါးဦးႏွင့္အထက္ရိွေသာမဲဆႏၵနယ္တြင္အႏိုင္ရသူသည္စုစုေပါင္းမဲ၏
၂၅ % ေလာက္ျဖင့္ပင္အမတ္ျဖစ္လာႏိုင္ၿပီးသူ ့အစားအျခားသူမ်ားကိုေပးေသာ ၇၅%ေသာမဲမ်ားကိုအလဟႆျဖစ္ေစေတာ့သည္။ ဤလုိအမတ္မ်ိဳးမ်ားျဖင့္အႏိုင္ရေသာပါတီမ်ားသည္လူမ်ားစုအစိုးရ (majoritygovernment) ဟုအမည္တပ္ေသာ္လည္းစင္စစ္ျပည္သူအမ်ားစုကိုကိုယ္စားမျပဳဘဲသူတို ့ကို မဲထည့္ေသာ
လူနည္းစုကိုသာကိုယ္စားျပဳခြင့္ရိွသည္။

ဤအခ်က္သည္ FPTP ၏ စံနစ္၏သေႏၶပါခ်ိဳ ့ယြင္းခ်က္(inherent systemic shortcoming) ျဖစ္သျဖင့္ ကု
စားရန္မျဖစ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ႏိုင္ငံအမ်ားကအခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳစံနစ္ (Proportional representation system- PR) ကိုတီထြင္၍တစတစေျပာင္းလဲသံုးစြဲလာၾကျခင္းျဖစ္သည္။

PR သည္၄င္း၏မည္ကညႊန္းဆိုေနသည့္အတိုင္းအခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကိုအေကာင္အထည္ ေဖၚယူေသာစံနစ္ ျဖစ္
သည္။ ၄င္းတို ့မွာအခ်ိဳးကိုက္ျခင္း (Proportionality) ႏွင့္အျပည့္အဝကိုယ္စားျပဳျခင္း (Full Representation)တို ့ျဖစ္သည္။

PR စံနစ္သည္ (၁) ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားဘက္ကၾကည့္လွ်င္ပါတီႀကီးငယ္မ ဟူျပည္သူကခြင့္ျပဳသေလာက္ကိုယ္စားျပဳခြင့္ရိွသျဖင့္အခြင့္အေရးတန္းတူရျခင္း (၂) မဲ ဆႏၵရွင္မ်ားဘက္ကၾကည့္လွ်င္သူတို ့၏မဲမ်ားအလဟႆမျဖစ္ေတာ့ျခင္းစေသာေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ျခင္းဆိုင္ရာတ ရားမွ်တမႈ (electoral justice) ကိုေဆာင္က်ဥ္းေပးသည္။

ဤစံနစ္တြင္မဲဆႏၵရွင္မ်ားသည္မိမိတို ့မဲထည့္ေသာပါတီႏွင့္အမတ္ေလာင္းသည္မိမိတို ့မဲဆႏၵနယ္တြင္ေရြးခ်ယ္
မခံရသည့္တိုင္အခ်ိဳးက်စံနစ္အရပါတီကေစလႊတ္ခြင့္ရေသာအမတ္အားျဖင့္ကိုယ္စားျပဳခံရႏိုင္သျဖင့္ေရြးေကာ
က္ပြဲတြင္မည္သည့္အမတ္ေလာင္းကိုမဲထည့္ခဲ့သည္ျဖစ္ေစမဲေပးသူတိုင္းအတြက္ကိုယ္စားျပဳေပးသူရိွေနသည္။
သို ့ေသာ္ PR စံနစ္သည္ႀကိဳတင္လိုအပ္ခ်က္အနည္းငယ္ရိွပါသည္။

ပထမလိုအပ္ခ်က္မွာပါတီႀကီးငယ္တိုင္းမိမိတို ့ရရိွေသာမဲအေရအတြက္အလိုက္အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳႏိုင္ေလာက္
ေအာင္အရြယ္အစားႀကီးမားေသာမဲဆႏၵနယ္ေျမမ်ား (large electoral districts) ျဖစ္ရပါမည္။ ဥပမာ PR စံနစ္ကိုက်င့္သံုးေနေသာ အစၥေရးႏွင့္နယ္သာလန္တို ့သည္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးကိုမဲဆႏၵတစ္ခုတည္းအျဖစ္သတ္မွတ္ထားသည္။

PR သည္ FPTP စံနစ္တြင္သံုးေသာတစ္ဦး တည္းေရြးနယ္ေျမ (single member constituency) စံနစ္ကိုမသံုးပါ။ ၄င္းအစား အမတ္ေနရာအမ်ားေရြးနယ္ေျမ (multiple members / seats constituency)စံနစ္ကိုသံုးသည္။

ေအာက္တြင္ FPTP စံနစ္တစ္ဦးတည္းေရြးနယ္ေျမ ၅ဝ ကို PR စံနစ္အရနယ္ေျမဆယ္ခု သို ့မဟုတ္ငါးခုအျဖစ္သို ့ေျပာင္းလဲထားပံုနမူနာကိုျမင္ရမည္။

 
.. www.MyanmarExpress.net
 

Posted in: ေရြးကာက္ပြဲသတင္း